Παχυσαρκία και καρκίνος ήπατος

Η παχυσαρκία τις τελευταίες δεκαετίες αυξάνεται συνεχώς κυρίως στο δυτικό κόσμο, και δυστυχώς αυτή η ανοδική πορεία αναμένεται να συνεχιστεί και στο μέλλον. Στις αναπτυγμένες χώρες πάνω από το 25% των ατόμων είναι παχύσαρκα. Εκτός από τα γνωστά πλέον προβλήματα που προκαλεί όπως είναι ο Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου-2, η Υπερλιπιδαιμία, η Υπέρταση και η Στεφανιαία νόσος, φαίνεται ότι αποτελεί και παράγοντα κινδύνου για την ανάπτυξη καρκίνου σε διάφορα όργανα. Ο καρκίνος παραδοσιακά θεωρείται ως μια κατάσταση ανώμαλου πολλαπλασιασμού των κυττάρων, όμως σήμερα αρκετοί ερευνητές αρχίζουν να τον θεωρούν και ως μεταβολική νόσο.  

Τι είναι ο καρκίνος του ήπατος;

Το ήπαρ (συκώτι) είναι το μεγαλύτερο βιοχημικό και μεταβολικό εργαστήρι του οργανισμού, απαραίτητο όργανο για την επιβίωσή μας και με μοναδικές ικανότητες αναγέννησης. Δυστυχώς, κι αυτό προσβάλλεται από κακοήθεις όγκους είτε πρωτοπαθείς, που αναπτύσσονται δηλαδή κατευθείαν στο συκώτι, ή μεταστατικούς, που προέρχονται από άλλα όργανα.
Όταν μιλάμε για τον καρκίνο του ήπατος εννοούμε το ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα που αναπτύσσεται κατευθείαν στο συκώτι.
Ο ηπατοκυτταρικός καρκίνος είναι ο 5ος πιο συχνός καρκίνος στους άντρες και ο 9ος πιο συχνός στις γυναίκες, ενώ είναι πολύ πιο συχνός στις λιγότερο αναπτυγμένες χώρες.  
Στο συκώτι μπορούν να ανπτυχθούν και άλλοι σπανιότεροι πρωτοπαθείς κακοήθεις όγκοι όπως το χολαγγειοκαρκίνωμα (όγκος που ξεκινά απο τα ενδοηπατικά χοληφόρα αγγεία) και το  αιμαγγειοσάρκωμα.

Είναι η παχυσαρκία παράγοντας κινδύνου;

Υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι η παχυσαρκία αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο για ανάπτυξη καρκίνου στο συκώτι. Το γεγονός αυτό μπορεί να εξηγεί ως ένα βαθμό την ραγδαία αύξηση στη συχνότητα του ηπατοκυτταρικού καρκίνου στο δυτικό κόσμο. Μάλιστα κάθε αύξηση του Δείκτη Μάζας Σώματος (Βάρος/Ύψος2) κατά 5kg/m2 συνδέεται με αύξηση κατά 30% της πιθανότητας για ανάπτυξη καρκίνου στο συκώτι. Το σημαντικότερο είναι ότι μελέτες δείχνουν πως η παιδική παχυσαρκία είναι σημαντικότατος παράγοντας κινδύνου.
Μια πιθανή εξήγηση για το μηχανισμό αυτής της σύνδεσης παχυσαρκίας-καρκίνου στο ήπαρ είναι η ανάπτυξη στα παχύσαρκα άτομα μιας νόσου που ονομάζεται μη αλκοολική λιπώδης διήθηση του ήπατος καθώς και της μη αλκοολικής στεατοηπατίτιδας. Και οι δυο αυτές παθήσεις είναι γνωστοί παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη ηπατοκυτταρικού καρκίνου.
Η παχυσαρκία όμως δημιουργεί και τεχνικά προβλήματα στην αναγνώριση του καρκίνου στο συκώτι, καθώς ο υπέρηχος που αποτελεί την πιο απλή και συχνή διαγνωστική εξέταση η οποία θα μπορούσε να ανακαλύψει έναν κακοήθη όγκο στο συκώτι σε αρχικό στάδιο, είναι πολλές φορές δύσκολο να εκτελεστεί σωστά λόγω της σωματοδομής των παχύσαρκων ατόμων.  

Ποιοι αλλοι παράγοντες κινδύνου υπαρχουν;

Ο καρκίνος του ήπατος προσβάλει συνήθως άτομα τα οποία έχουν ήδη κάποια χρόνια πάθηση στο συκώτι τους, όπως χρόνια ηπατίτιδα Β ή C και κίρρωση απο οποιασδήποτε αιτιολογία.
Άλλοι παράγοντες κινδύνου είναι η κατάχρηση αλκοόλ, ο σακχαρώδης διαβήτης, το κάπνισμα και κάποιες σπάνιες ηπατοπάθιες. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι κάποιες ομάδες χημικών ενώσεων όπως οι αφλατοξίνες, το αρσενικό και τα στεροειδή αναβολικά μπορεί να συμβάλουν στην ανάπτυξη καρκίνου του ήπατος.

Ποιες τροφές προστατεύουν;

Η μεσογειακή δίετα φαίνεται να έχει προστατευτικό ρόλο σε πολλά είδη καρκίνων και κυρίω στον καρκίνο του ήπατος.  Χαρακτηρίζεται από υψηλή κατανάλωση φυτικών τροφών, ειδικά δημητριακών ολικής αλέσεως, λαχανικών, φρούτων, ξηρών καρπών και όσπριων με τακτική πρόσληψη ψαριών και θαλασσινών. Τα αυγά, το κόκκινο και το μεταποιημένο κρέας καθώς και τα γαλακτοκομικά προϊόντα υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά καταναλώνονται σε μικρές ποσότητες. Η κατανάλωση αλκοόλ είναι μέτρια, με προτίμηση το κόκκινο κρασί που λαμβάνεται με τα γεύματα, ενώ το λίπος παρέχεται κυρίως με τη μορφή ελαιολάδου.

Ποια είναι τα συμπτώματα του καρκίνου στο συκώτι;

Δυστυχώς, όπως και για τους περισσότερους καρκίνους, δεν εμφανίζονται συμπτώματα παρά μόνο όταν το στάδιο είναι πολύ προχωρημένο.
Πολλά από τα συμπτώματα μπορεί να παρουσιαστούν σε διάφορες παθήσεις του ήπατος ή και άλλον οργάνων και ως εκ τούτου δεν είναι απο μόνα τους αρκετά για τη διάγνωση. Τα πιο συχνά συμπτώματα είναι:
● Κοιλιακό άλγος
● Ίκτερος (κίτρινη χρώση του δέρματος και των ματιών)
● Ναυτία ή εμμετός
● Άχρωμα κόπρανα
● Σκούρα ούρα
● Ασκίτης που παρουσιάζεται με διόγκωση της κοιλιάς
● Φαγούρα επίμονη
● Απώλεια βάρους

Πώς αντιμετωπιζεται ο καρκίνος του ήπατος;

Η μοναδική παρέμβαση για την αντιμετώπιση του ηπατοκκυταρικόυ καρκίνου με θεραπευτικό σκοπό είναι η χειρουργική. Ο καρκίνος του ήπατος μπορεί να αντιμετωπιστεί ασφαλώς και αποτελεσματικά από εξειδικευμένη χειρουργική ομάδα, με εμπειρία στην χειρουργική του ήπατος και των χοληφόρων και με κατάλληλη υλικοτεχνική και τεχνολογική υποδομή. Οι χειρουργικές επεμβάσεις στο ήπαρ είναι απαιτητικές, χρειάζονται προσεκτικό και εξατομικευμένο προεγχειρητικό σχεδιασμό και εντατική μετεγχειρητική παρακολούθηση.
Κάποιοι πολύ μικροί καρκίνοι μπορούν να αντιμετωπιστούν καταστρέφοντάς τους με Ραδιοσυχνότητες (RF Ablation) ή μικροκύματα (Microwave). Άλλοι τρόποι αντιμετώπισης για καρκίνο σε προχωρημένο στάδιο είναι ο εμβολισμός, η ακτινοθεραπεία και η χημειοθεραπεία.
Παρόλα αυτά οι αποφάσεις για την οποιαδήποτε θεραπευτική προσέγγιση λαμβάνονται πάντα μετά από ογκολογικό συμβούλιο ώστε να προσφέρεται το δυνατό καλύτερο αποτέλεσμα με τις λιγότερες πιθανότητες για επιπλοκές. 
 

Διαβάστε ακόμα:

Computer Assisted
Liver Surgery  

PROMETHEiA™ System
Σύγχρονο εξειδικευμένο σύστημα  προεγχειρητικού σχεδιασμού και διεγχειρητικής καθοδήγησης για επεμβάσεις στο ήπαρ και άλλα ενδοκοιλιακά όργανα.
(Βραβευμένο απο τη Ελληνική Χειρουργική Εταιρία)

Κατεβάστε και τυπώστε το ενημερωτικό έντυπο

"Συτημα χειρουργικής ήπατος PROMETHEiA"
Το έντυπο είναι με μορφή τρίπτυχου

Διαβάστε το άρθρο μας στο περιοδικό About φθινόπωρο 2017

Παχυσαρκία και καρκίνος ήπατος